چرا فیلتر تلگرام برای دولت ها دشوار است ؟

فیلتر تلگرام به چالشی برای برخی دولت ها تبدیل شده است. از آنجاییکه این پیام رسان با کدگذاری پیام های ارسالی بین کاربران دسترسی به اطلاعات را برای دولت ها محدود کرده، برخی از کشورها مانند چین، روسیه، ایران، پاکستان و برخی دیگر اقدام به فیلترینگ بخشی یا کل از آن زده اند.

اخیرا دولت روسیه به دلیل اینکه تلگرام دسترسی پیام های کدگذاری شده کاربران را به آنها نداده، تصمیم به فیلترینگ این پیام رسان محبوب کرده است. اما در این امر موفقیت چندانی بدست نیاورده است. در ایران نیز تصمیماتی برای فیلترینگ وجود داشت که تا به امروز عملی نشده است. البته تماس های صوتی این پیام رسان در ایران فیلتر شده است.

چرا روسیه تا کنون نتوانسته تلگرام را کامل فیلتر کند ؟

شاید برای یک فرد مبتدی در فناوری اطلاعات این مسئله کمی گنگ باشد اما به صورت ساده میتوان توضیح داد که برای فیلتر کردن یک پیام رسان باید تمام IP آدرس های سرورهایی که آن پیام رسان برای ارتباطات خود در تمام دنیا از آنها استفاده می کند را بلاک کرد. بنابراین باید رصد کرد که آن پیام رسان از چه IP هایی استفاده می کند. برای مثال تا امروز روسیه میلیون ها IP را که مربوط به تلگرام بوده و توسط آمازون و گوگل ارائه شده بوده را بلاک کرده است.

اما حالا مشکلی بوجود می آید و آن مشکل این است که تلگرام تنها سرویسی نیست که از این سرورها استفاده می کند. برای مثال وایبر و برخی از سرویس های گوگل و غیره نیز ار همان سرورها استفاده می کنند و چنانچه تمام این IP ها مسدود شوند خدمت رسانی بقیه سرویس ها نیز با مشکل روبرو می شود.

حتی اگر دولتی بتواند تمام سرورهایی که تلگرام از آنها استفاده می کند را فیلتر کند ( که کاری بسیار دشوار است) این پیام رسان می تواند برای خنثی کردن آن از IPهای سرورهای جدیدی استفاده کند و نتیجه آن شبیه به بازی موش و گربه می شود. در نتیحه برای اینکه کاربر از فیلتر تلگرام عبور کند باید از آدرس IP جدید آن استفاده کند و برای این کار حتی نیاز به دریافت آپدیت جدید اپلیکیشن نیز ندارد زیرا اغلب خود نرم افزار این کار را به صورت خودکار انجام می دهد، و در برخی موارد خود کاربر نیز می تواند به صورت دستی آخرین آدرس IP ارائه شده را استفاده کند.

آیا تا حالا دولتی توانسته تلگرام را فیلتر کند ؟

بله دولت چین توانسته تلگرام را به طور کامل فیلتر کند. دلیل اینکه در چین نمی توان از تلگرام استفاده کرد نوع متفاوت رویکرد فیلترینگ در این کشور می باشد. موضوع اول این است که اغلب سرویس های بین المللی مانند گوگل، آمازون و وایبر در چین فیلتر هستند و دولت چین نگران از کار افتادن این سرویس ها نیست. پس می تواند تعداد نامحدودی از آدرس های IP را بلاک کند. موضوع دوم تفاوت استراتژی فیلترینگ در چین با کشورهایی مانند روسیه و ایران است.

استراتژی فیلترینگ در چین تا حدی به صورت لیست سفید می باشد. یعنی تقریبا تمام آدرس های IP به غیر از آنهاییکه در لیست سفید قرار دارند فیلتر هستند. البته این موضوع به صورت ۱۰۰% نمی باشد اما می توان استراتژی فیلترینگ در چین را اینگونه تفسیر کرد. بنابراین گوگل، تلگرام، توئیتر، واتس آپ، فیسبوک و بسیاری دیگر در چین فیلتر هستند.

اما استراتژی فیلترینگ در روسیه و یا ایران متفاوت است و بر مبنای لیست سیاه است. یعنی آدرس های IP که در این لیست سیاه قرار دارند مسدود می شوند.

پاول دورف در مورد فیلتر تلگرام چه نظری دارد ؟

پاول دورف ، موسس تلگرام گفته است که حفظ حریم خصوصی کاربران اولویت اصلی اوست و هرگز اجازه دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران خود را به هیچ دولتی نخواهد داد. او قبلا به این سئوال که ممکن است گروه های تروریستی مانند داعش از این پیام رسان برای برقراری ارتباطات خود استفاده کنند گفت : “بالاخره داعش راهی برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر پیدا می کند. و اگر این پیام رسان برای آنها امن نباشد سراغ یک پیام رسان دیگر می روند و من فکر میکنم که کار درستی انجام میدهم که از حریم خصوصی کاربران محفاظت می کنم.”

اخیرا نیز پاول دورف مجدد اعلام کرده است که “ما قول داده ایم حریم خصوصی کاربران خود را ۱۰۰% امن نگه داریم و حاضریم موجودیت خود را برای حفظ این قول به خطر بیندازیم.”

فعالان حقوق اینترنت و حتی ادوارد اسنودن که زمانی منتقد تلگرام بوده نیز از این اقدام تقدیر کرده اند. ادوارد اسنودن در توئیتر خود نوشت : “من قبلا از مدل امنیت تلگرام انتقاد کرده بودم اما پاسخ منفی دورف به درخواست دولت روسیه برای دسترسی بک دور به ارتباطات خصوصی، تنها پاسخ اخلاقی به این زیاده خواهی است و نشان دهنده رهبری واقعی او است.”

پاول دورف که اصلیتی روس دارد قبل از اینکه تلگرام را در سال ۲۰۱۳ تاسیس کند یک شبکه اجتماعی بسیار موفق به نام Vkontakte – VK را که به فیسبوک روسیه شهرت دارد را راه اندازی کرده بود. این اپلیکیشن توانسته بود جای فیسبوک را در روسیه بگیرد اما پس از درگیری های زیاد با مقامات روسیه او مجبور به واگذاری آن شبکه اجتماعی به یکی از بستگان دولتی شد. او پس از آن روسیه را ترک کرد و تلگرام را تاسیس کرد. تلگرام بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر در سرتاسر دنیا دارد که ۱۴ میلیون آنها در کشور روسیه هستند.